Elektrik dağıtımında yapılan özelleştirmelerin neden olduğu facialar gündemden düşmüyor. Diyarbakır-Mardin arasında yine elektrik tellerinde çıkan kıvılcımla başlayan yangında 15 kişi, İzmir’de ise açık bırakılan hatlar sonucu yağmur sırasında akıma kapılan 2 kişi hayatını kaybetmişti. Bu defa ise İzmir’in Urla ve Menderes ilçelerindeki orman yangınlarının nedeninin elektrik telleri olduğu ortaya çıktı.
İzmir Valisi Süleyman Elban Urla’da cumartesi günü akşam saatlerinde, ormanlık ve makilik alanda başlayan yangının elektrik telinin kopması sonucu çıktığını söyledi. Aşırı rüzgarın ve kuraklığın etkisiyle yangının çok hızlı yayıldığını aktaran Elban, 440 hanelik sitenin tahliye edildiğini söyledi. Menderes ilçesinin Şaşal Mahallesi’nde çıkan yangının da kopan elektrik telinin çıkarmış olduğu kıvılcımla başladığını aktaran Elban, yangın çevresinde tahliye edilmesine ihtiyaç olacak bir yerleşim yeri olmadığını ifade etti.
ÖZELLEŞTİRME YANGINLARI SÜRÜYOR
Evrensel gazetesinde yer alan habere göre, Türkiye’de elektrik dağıtımının özelleştirilmesinin tamamlandığı 2013 senesinden beri 21 farklı bölgede elektrik dağıtım faaliyetlerini sürdüren 21 dağıtım şirketinden Gediz Elektrik, İzmir ve Manisa’nın elektrik dağıtımını üstleniyor. Gediz Elektrik’in sahibi ise Aydem Enerji. Aynı şirkete ait ADM Elektrik ise en sık orman yangını çıkan illerden Aydın, Denizli ve Muğla illerinin elektrik dağıtımını yapıyor. Gediz Elektrik’in dağıtım alanındaki İzmir’in Konak ilçesinde 12 Temmuz’da sağanak sırasında su birikintisine basan 23 yaşındaki Özge Ceren Deniz ve 44 yaşındaki İnanç Öktemay, açıkta bırakılan elektrik kabloları nedeniyle elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetmişti.
UZMANLAR SENELER ÖNCESİNDE UYARDI
Elektrik Mühendisleri Odası, özelleştirmelerden hemen sonra 2012’de hazırladığı Elektrik Özelleştirmeleri raporunda özelleştirmelere ilişkin uyarmış, sonuçlarını şöyle açıklamıştı: Yenileme ve genişleme yatırımı harcamaları tüketiciye yansıtılıyor; dağıtım tesisi yatırımları teknik, ekonomik ve fiziki yeterlilikleri denetimden yoksun, denetim işi özelleştirilmeye çalışılıyor; denetimsizlik ortamı gelecek yıllar için ciddi bir; kayıp/kaçak miktarı artıyor; periyodik bakım onarım çalışmalarına yeteri kadar önem verilmiyor. tüketici başına kesinti süresi ve sayısı kamuoyu denetiminden uzak; iş güvenliği kötüleşiyor, ucuz işgücünden yararlanılıyor.
ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLAR HEKTARLARCA ALANI KÜL EDİYOR
Elektrik kaynaklı yangınlar sürüyor. Diyarbakır’da 17 kişinin hayatını kaybettiği yangının ardından, İzmir’deki yangınlarla beraber en az 17 yangın elektrik kaynaklı olarak çıktı.
20 Haziran’da Diyarbakır Çınar’da Köksalan Kırsal Mahallesinde elektrik telleri nedeniyle çıkan yangın 15 kişinin ölümüne ve 72 kişinin yaralanmasına sebep olmuştu.
20 Haziran’da Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesine bağlı Yukarı Nasırlar kırsal mahallesinde rüzgar nedeniyle elektrik tellerinin birbirine çarpması sonucu ortaya çıkan kıvılcımlar yangına neden oldu.
23 Haziran’da Mardin’in Derik ilçesindeki Hofî mezrasında 30 dönümlük zeytin ve meyve ağaçlarının bulunduğu bahçede çıkan yangın da elektrik hatları kaynaklı.
27 Haziran’da Adıyaman’ın Çelikhan ilçesinin Koçali köyünde elektrik tellerinden kaynaklı yangın çıktı. Örtü yangını şeklinde başlayan yangın geniş bir alana yayıldı.
28 Haziran’da Bartın’ın Kurucaşile ilçesinde Karaman köyü Hasanlar Mahallesinde rüzgar nedeniyle kopan elektrik tellerinin yarattığı kıvılcımların ardından ormanda yangın çıktı. Ormandan fındık bahçesine de sıçrayan yangın, bir dönümlük alan küle çevirdi.
3 Temmuz’da Çorum’da İskilip Cezaevi karşısındaki Kazanlı mevkiinde elektrik tellerinden saçılan kıvılcımlar yangına neden oldu. Çıkan yangın, çevredeki tarım arazilerine yayılarak büyük zarara yol açtı. Tarım arazilerinde bulunan saman balyaları ve ağaçlar kül oldu.
8 Temmuz’da Mersin Gülnar’ın Sarıkavak Mahallesi’ndeki zirai alanda elektrik tellerinden kaynaklı yangın çıktı. Alevler nedeniyle badem ve ceviz ağaçlarıyla üzüm bağları zarar gördü.
16 Temmuz’da Kilis’in Polatlı ilçesinde elektrik hattından çıkan kıvılcımlardan kaynaklı, ormanlık alanda yangın çıktı. Çıkan yangında 50 dönüm arazinin yandı.
23 Temmuz’da Batman’ın Beşevler Mahallesinde bir bahçenin üzerinden geçen elektrik tellerinden biri koptu. Bahçeye düşen elektrik telleri yangına neden oldu.
28 Temmuz’da Antalya’nın Serik ilçesinde çıkan yangınının da nedeni elektrik direğinin devrilmesiydi. Yangın nedeniyle bazı sera ve evler zarar gördü.
28 Temmuz’da İzmir Torbalı’nın Karakızlar Mahallesi’nde kopan elektrik telleri, yere düşerek kuru otların tutuşmasına neden oldu. Mahalle sakinlerinin hızlı müdahalesi sayesinde büyümeden kontrol altına alındı.
29 Temmuz’da Aydın’ın Efeler ilçesinde ormanlık ve zeytinlik alanda elektrik tellerinden gelen kıvılcımlar nedeniyle yangın çıktı. Yangında 300 dönümlük alan zarar gördü.
10 Ağustos’ta Karabük’ün Safranbolu ilçesinde elektrik tellerinin kopmasıyla orman yangını çıktı. Yangın ormandan tarlalara da sıçradı.
15 Ağustos’ta Çanakkale Eceabat ilçesi Büyükanafarta köyü yakınındaki ormanda çıkan yangının nedeni elektrik direğinde çıkan kıvılcımdı. Kontrol altına alınan yangında 700 hektarlık ormanlık alan kül oldu.
16 Ağustos’ta Tunceli’de elektrik tellerinden araziye düşen kıvılcımlarla yangın çıktı. Orman yangını 150 dönüm araziye zarar verdi.
ÖZELLEŞTİRME ORMANLARI KÜLE ÇEVİRDİ
Orman Genel Müdürlüğünün (OGM) verileri elektrik tesisleri ve dağıtım hatlarının kaynaklı yangınların küle çevirdiği hektarlarca ormana dair veriler paylaşıyor. OGM ve çeşitli derneklerin verileri hasarın büyüklüğünü ortaya koyuyor.
Yangınların yüzde 4’ü, yanan ormanlık alanların yüzde 20’si elektrik nakil hattı kaynaklı
Muğla Orman Bölge Müdürlüğünün 2021 senesine ilişkin raporuna göre Aydın-Muğla bölgesinden yanan alanın 4’te biri enerji nakil hatları kaynaklı
2021 orman yangınları raporuna göre ise 2010’da elektrik kaynaklı yangınlar yüzde 3.5 iken 2021’de yüzde 4.4’e çıktı. Yıllık saha kayıpları ise aynı tarihlerde 4.9’dan yüzde 26.8’e çıktı.
Ayrıca yangınların ardından Mehmet Altan, Asaf Savaş Akat ve Seyfettin Gürsel gibi isimlerin özelleştirmeleri savunması da akıllara geldi.
ORMAN YANGINLARI SÜRÜYOR
Bir günde 75 noktada yangın çıkmasının ardından dört bir yanda yangınlar sürüyor. Söndürülen ya da kontrol altına alınan yangınların hemen ardından yeni yangınlar çıkıyor. Alınmayan önlemler, engelleyici nitelikte olmayan orman yangını politikaları yaz boyunca çıkan orman yangınlarını engelleyemiyor.
İzmir’in Karşıyaka ilçesindeki Yamanlar Dağı’nda perşembe günü akşam saatlerinde çıkan orman yangını 62,5 saat sonra, Urla ilçesindeki maki yangını ise 16,5 saat sonra kontrol altına alındı. İzmir bölgesinde çıkan yangınlar henüz kontrol altına alınmışken Muğla’nın Ula ilçesinde kızılçam ağaçlarıyla kaplı ormanda, öğlen saatlerinde yangın çıkarken Yatağan ilçesinde de orman yangını başladı. Bolu’daki orman yangını ise 72 saat sonra kontrol altına alınabildi. Aydın’ın Bozdoğan ilçesinde çıkan ve Muğla’nın Kavaklıdere ilçesine kadar ulaşan yangını 3’üncü gününde, Manisa’da çıkan yangını 5’inci gününde, Uşak’ta çıkan yangını ise 2’nci gününde söndürme çabaları sürüyor. Aydın’daki maki yangınına ilişkin ise 3 şüpheli yangına sebebiyet verme suçundan tutuklandı.
